U suštini, ergonomija, sadržajno jeste multi i interdisciplinarna nauka, koja se bavi sistemom čovek-mašina kako bi se mašina prilagodila čovekovim bio-psiho-socijalnim ograničenjima i zahtevima kako bi upotreba mašine bila efikasnija, bezbednija i pouzdanija.
Pod pojmom mašina podrazumeva se svaki materijalni predmet sa kojim čovek dolazi u dodir prilikom obavljanja nekog posla, tako da je mašina: tastatura računara, obična olovka, ali i lokomotiva, automobil, avion itd.
Živimo u veku tehničko-tehnološkog razvoja u kojem se dobar deo poslova obavlja uz pomoć računara. Svakodnevno, višečasovno sedenje ispred monitora može da ostavi dugoročne posledice na zdravlje korisnika. I ako nam moderan način života nameće svakodnevni rad na računaru, mi nismo baš stvoreni za to.
Često imamo priliku da čitamo o sindromu računarskog vida, opterećenju donjeg dela leđa, miofacijalnom sindromu, sindromu karpalnog tunela i povredama tetiva. Postoji još mnogo problema koji mogu nastati ovim putem, ali uz ergonomski dizajniran nameštaj i uz poštovanje ergonomije, kao naučne discipline, navedeni problemi se mogu svesti na minimum i računar se može nesmetano koristiti. Potrebno je prilagoditi fizičko okruženje potrebama korisnika i balansirati zahtevima ergonomije.
ERGONOMSKA STUDIJA
KOMPJUTERSKOG RADNOG MESTA
Od primarnog značaja u prilagođavanju rada čoveku, sa antropometrijskog aspekta, jeste ostvarivanje optimalnog rasporeda uređaja, odnosno njihovo raspoređivanje u odgovarajuće radne zone i obezbeđenje najpovoljnijeg radnog položaja u zavisnosti od proizvodnih zadataka.
„Kompjuterski stolovi ART –u kombinaciji sa adekvatnom pokretnom stolicom može zadovoljiti SVE anatomsko-morfološke i antropometrijske karakteristike korisnika“.
Prim. Dr Dragoslav Bonić
specijalista medicine rada
Položaj najvećeg broja uređaja na stolu je u optimalnoj radnoj zoni, gde se izvode najbrži i najprecizniji pokreti, koji iziskuju najmanja opterećenja zglobno-mišićnog sistema, jer je najudobniji položaj ruku pri radu, kada su nadlaktice vertikalno opuštene niz telo, a podlaktice u aproksimativno horizontalnom položaju. Stoga su u ovoj zoni raspoređeni najvažniji i najčešće korišćeni uređaji.
U optimalnoj radnoj zoni u području, koje pokrivaju obe ruke, treba da se rasporede komandni uređaji koji se aktiviraju kako jednom, tako i drugom rukom, kao i uređaji, koji zahtevaju najpreciznije manipulacije, pri čemu se oni najvažniji raspoređuju u području dominantne, za većinu radnika desne ruke.
U komfornom sedećem radnom položaju potrošnja energije je samo oko 5% veća nego pri mirnom ležanju. Veličina statičkog naprezanja mišića u sedećem radnom položaju neposredno zavisi od pravilnog rasporeda komandnih uređaja i alata u odnosu na radne zone, kao i od stepena usklađenosti veličina parametara radnih sedišta sa morfološkim karakteristikama radnika.
Za definisanje površine sedišta relevantna antropometrijska mera je visina tibijale, odnosno dužina potkolenice.
Naslon za leđa treba da prati fiziološke krivine kičmenog stuba, prvenstveno donji deo torakalne kifoze i lumbalnu lordozu. U svom donjem delu, koji odgovara početnom segmentu lumbalne kičme, naslon treba da je konveksan.
Sa antropometrijskog aspekta bilo da je osnovni radni položaj sedeći ili stojeći, organizacija radnog prostora treba da se zasniva na anatomsko-morfološkim, anatropometrijskim karakteristikama radnika, prema kojima treba da se usklade veličine svih parametara radnog mesta kako bi se obezbedili optimalni uslovi za rad i smanjila mogućnost oštećenja zdravlja.
